Panteon egipski

Egipcjanie

Na spalonych słońcem pustyniach w głębi kraju, w parujących dżunglach wzdłuż rzeki oraz w jałowych, ledwo zdających się do uprawy równinach, gdzie każdy fragment żyznej ziemi jest skarbem, o który się walczy, tam dominują Egipcjanie. Ich cywilizacja jest krokiem pomiędzy Sumerami, a Babilończykami. Niektórzy nawet mówią, iż egipski panteon urósł do władzy jako śmiertelnicy pod Sumerami i odwrócili się od swoich byłych władców, kiedy odkryli prawdę boskości.

Oczywiście, częściej spotykana śpiewka jest taka, iż są wynikiem naturalnej kolei wydarzeń. Kiedy słońce się wznosiło, kiedy krokodyle grzały się w jego blasku na mulistych korytach rzecznych, kiedy pachnący podmuch wiał znad pustyni, niosąc woń i odgłosy szakali i wielbłądów, wtedy także powstał egipski panteon. Byli świadkami pierwszych chwiejnych kroków ludzkich imperiów, prowadząc rasę w nowe formy i drogi myśli. Wciąż, nie mają władzy, którą niegdyś mieli, choć wspomnienia o ich wpływach wciąż odbijają się echem pośród planów. W każdym razie, egipskie moce nie dbają tak bardzo o dobro i zło tak jak o prawo i chaos. Jako jeden z najwcześniejszych znanych panteonów, bogowie byli odpowiedzialni za pomaganie w niesieniu światła cywilizacji anarchii pierwszych ludzi; zazwyczaj budują zamiast niszczyć, tworzą miast zabijać. Wrogami tego panteonu były te stworzenia, które dążyły do powrotu ludzkości do jej prymitywnych korzeni, takie jak wąż Apopis, który nieustannie próbował połknąć słońce. To prawo i organizacja dzielą ludzkość, bądź tak wierzy panteon. Pewnie, mogą popierać wolność wyboru i indywidualność, lecz ich prawdziwymi wrogami są niszczyciele, niekoniecznie ci źli.

Panteon

Prawdziwe początki egipskiego panteonu są niejasne, a historia ukryta. Niektórzy utrzymują iż Ra dał życie innym mocom. Inni oznaczają Ptaha jako przywódcę, a wciąż jeszcze niektórzy głoszą, iż tajemniczych Ośmioro Ojców i Matek Światła i Życia było prawdziwymi stwórcami. Można wierzyć temu, czemu się chce, lecz Ósemka (jeśli w ogóle istnieli) zanikła we mgłach czasu, a Ptah spadł do pozycji pomniejszego bóstwa, z zamknięciem jego serca i języka (bądź przynajmniej wyciszeniem).

Prawdopodobnie ludzie czczący Ptaha utracili swoją wiarę, a może nie miał on nigdy żadnej najwyższej władzy. Bez względu na prawdę, historie zwą dziś Ra – zwanego czasem Atumem – ojcem panteonu i utrzymują, iż ci nie zrodzeni z jego linii, przybyli skądinąd – odrzuceni przez inne panteonu bądź utworzeni z tkaniny wieloświata. I tylko osiem mocy pochodzi od Ra. Jego pierwszym aktem było wydanie na świat jego dzieci, Szu i Tefnut, którzy z kolei zrodzili Geba oraz Nut. Ci z kolei wydali na świat pary Ozyrysa i Izydy oraz Seta i Neftydy.

Ra i jego rodzina są znani jako Enneada lub Psedjet i byli jednymi spośród pierwszych, którzy zrozumieli Regułę Trójek. Panteon ten był, jakby nie patrzeć, złożony z dziewięciu bogów – trzech trójek. A Enneada poczęła tworzyć i władać światem. Czyniąc tak, ustanowili jedno ze swoich dzieci ponad ludnością ziemi, tak by śmiertelnicy mogli spoglądać na boskie przewodnictwo we władaniu swoim światem. Dziecię to, faraon, stało się głową kościoła i kraju, a było ubóstwiane i wyznawane przez wiernych.

Cieniem egipskiej religii jest to, iż wszyscy bogowie nie będący częścią Enneady są ludźmi – faraonami przeważnie, lecz także szlachcicami, kapłanami i pospólstwem – wzniesionymi do boskiego statusu, z ich pozostałościami i talentami czczonymi po ich śmierci. Albo takimi pozostają, albo są duchami poszczególnych mocy, symbolizowanych w postaciach zwierzęcych i wyniesionymi, by mogli przewodzić śmiertelnikom poprzez poświęcenie i ciężką, ciężką pracę.

Bogowie egipscy

Egipscy bogowie

Mówi się, iż egipskie moce otrzymują postać kształtowaną przez wyobrażenia wyznawców. Wierni uznają poszczególne zwierzęta za najlepsze by reprezentować przymioty, które podziwiają i przypisują kształty tych zwierząt bogom - co pomaga zrozumieć ich lepiej, jeśli nie więcej. Nie jest niczym nowym iż wyznawcy egipskiego panteonu właściwie czynią swoje moce antropomorficznymi: osoby z ludzkimi ciałami i głowami swoich totemicznych bestii.

Oczywiście zwierzęce głowy są zazwyczaj dobrym przejawem siły każdego boga. Nie ma szans na moc obarczoną głową osła w panteonie. Wciąż, niektóre z pomniejszych bóstw nauczyły się z czasem tajników powolnego zmieniania swoich aspektów i stoją w kolejce by zostać przywódcami, kiedy obecna gromada spadnie w dół bądź ruszy dalej - o ile w ogóle. Śpiewka niesie iż Ra kieruje się ku większym i lepszym rzeczom za całkiem niedługo i ustawił za sobą Ozyrysa w kolejce, by przejął po nim władzę. Nikt jednak nie zna pełnej prawdy. Ra jest ostrożnym bogiem i nie zrobi kroku, póki nie jest gotowy.

PANTEON EGIPSKI

Część rodzinna

Niespokrewnieni

Re

Tot

Szu

Tefnut

Anhur

Apopis

Geb

Nut

Imhotep

Izyda

Ozyrys

Neftyda

Set

Seker

Horus

Anubis

Sebek

Apshai

Zjednoczenie z Re

Odejście do Astralu

Re-Horachty

Strażnik Martwych Bogów

Hathor

Bes

Bastet

Ptah

Imię	Tytuł	Symbol	Boska kraina	Charakter	Dziedzina	Symbol (ilustracja)
Ra	Faraon Bogów	ankh na tarczy słońca	Arkadia/Buksenus/Heliopolis (Thekele-Re)	praworządny dobry	słońce, królowie
Anhur	Sokół Wojny	ptak łowów	Ysgard/Ysgard/Netaf	chaotyczny dobry	wojna, konflikt, sprawność fizyczna, grzmot, deszcz
Anubis	Ogar Śmierci	czarny szakal	Astral/wędrowny	praworządny dobry	strażnik martwych bogów
Apshai	Wielka Modliszka	modląca się modliszka	Zewnętrze/Ul	neutralny	insekty
Bastet	Matka Kotów	kot	Ysgard/Ysgard/Merratet	chaotyczny dobry	koty, przyjemność
Bes	Mały Ojciec	krasnolud w skórze pantery	Zewnętrze/wędrowny	neutralny	szczęście
Geb	Ojciec Pod Niebiosami i Piaskami	góra	Plan Żywiołu Ziemi/Jaskinie Pod Gwiazdami	neutralny dobry	ziemia
Horus	Mściciel	głowa sokoła	Arkadia/Buksenus/Heliopolis	chaotyczny dobry	niebo, słońce, wojna, zemsta
Izyda	Pani Wiedzy	oko i łza	Arkadia/Buksenus/Heliopolis (Gizekhet); Elizjum/Amoria/Spoczynek	praworządny dobry	małżeństwo, magia, macierzyństwo
Neftyda	Pani Piasków	księżyc i ankh	Arborea/Pelion/Amun-thys	chaotyczny dobry	bogactwo, zmarli
Nut	Matka Noc	gwiazdy na nocnym niebie	Elizjum/Belierin/Zasłona Nocy	neutralny dobry	niebo, pary mające zakaz małżeństwa
Ozyrys	Biała Korona	korbacz	Arkadia/Buksenus/Heliopolis (Memfiria)	praworządny dobry	wegetacja, zmarli
Ptah	Otwieracz Drogi	zmumifikowana dłoń	Eter/wędrowny	praworządny neutralny	artyści, rzemieślnicy, podróżnicy
Seker	Niosący Światło	jastrzębiogłowa mumia	Elizjum/Amoria i Talazja/Ro Stau	neutralny dobry	światło
Set	Pan Zła, Plugawiciel Zmarłych	zwinięta kobra	Baator/Stygia/Ankhwugaht	praworządny zły	zło, susza, pustynne burze
Szu	Podtrzymujący	strusie pióro	Plan Żywiołu Powietrza/Pustynny Wiatr	praworządny dobry	wiatr, atmosfera
Tefnut	Furia Burzy	piramida i słońce	Bytopia/Shurrok/Gniew Wichru	neutralny dobry	burza, deszcz, bieżąca woda
Tot	Strażnik Wiedzy	ibis	Zewnętrze/Pałac Tota	neutralny	wiedza

Boskie krainy

Heliopolis znajduje się na Arkadii. Niektóre bóstwa żyją jednak na innych planach zgodnych z ich charakterem jak Ysgard, Zewnętrze, Arborea, Elizjum, Baator, Bytopia, czy nawet na Astralu i Eterycznym czy też domeną jak plan ziemi i plan powietrza.

Heliopolis

Zobacz więcej w osobnym artykule: Heliopolis.

Ilustracja Heliopolis z "On Hallowed Ground"

Heliopolis to najważniejsza boska kraina panteonu, gdzie zasiadają najpotężniejsze i najważniejsza bóstwa egipskie. Pozostali członkowie zaś mają w swoich krainach przejścia i portale do niej, by zachować ścisły kontakt.

Heliopolis dzieli się na trzy równe części zarządzane przez trzy bóstwa, Ra, Izydę i Ozyrysa.

• Gizekhtet - kraina Izydy to podmokła kraina pokryta cienką trawą, a cień dają rosnące figowe drzewa. Przezeń płynie Rzeka Izydy pełna świętej wody, nawadniająca krainę
• Memfiria - kraina Ozyrysa to Memfiria, wielka nekropolia znajdująca się po środku srogiej pustyni.
• Thekele-Re - pierwsza kraina Helipolis należąca do Ra to miejsce parzącego światła i lśniącego piasku, gdzie blask słońca trwa tak długo, jak Ra prowadzi na swoją barkę na niebiosach. Kiedy Ra chowa się za horyzont, na powierzchnię pustyni wychodzą jej istoty polując na jedzenie i ludzi, aż będą musiały się schować z następnym porankiem. Choć Ra jest praworządnym dobrym bóstwem, wymaga baczenia na świat naturalny. Nieszczęście spada na każdego, kto zapomina o niebezpieczeństwach pustyni.
• Horus wędruje po Heliopolis nie mając stałego domu. Mści się na Secie za śmierć swojego ojca Ozyrysa. Wysyła często agentów mających krzyżować mu plany.

Plany przechodnie

• Plan Astralny - Anubis wędruje po tym planie nie mając stałej siedziby, czuwa i pilnuje zmarłych.
• Plan Eteryczny - Ptah wędruje po tym planie pilnując ścieżek i przejść.

Plany wewnętrzne

• Jaskinie Pod Gwiazdami - kraina Geba na planie żywiołu ziemi.
• Pustynny Wiatr - kraina Szu na planie żywiołu powietrza.

Plany zewnętrzne

• Amun-thys - kraina Neftydy na Arborei w warstwie Pelion.
• Ankhwugath - kraina Seta w Baator w lodowym piekle Stygii.
• Gniew Wichru - kraina Tefnut w Bytopii na Shurroku.
• Merratet - kraina Bastet na Ysgardzie.
• Netaf - kraina Anhura na Ysgardzie.
• Posiadłość Tota - kraina Tota na Zewnętrzu.
• Ro Stau - kraina Sekera na Elizjum, wędrująca pomiędzy warstwami Amorią, a Talazją.
• Spoczynek - druga kraina Izydy. Znajduje się w Elizjum, planie który odzwierciedla charakter bogini.
• Ul - kraina Apshai na Zewnętrzu.
• Zasłona Nocy - kraina Nut na Elizjum na Belierin.
• Zewnętrze - Bes wędruje po Zewnętrzu nie mając stałego domu.

W Zapomnianych Krainach

Na Torilu panteon Egipski nazywany jest Mulhorandzkim od państwa Mulhorand. Ma on tam nieco zmienioną formę, ponieważ bóg Ra zginął w Faerunie podczas Wojen Orkowej Bramy. Jego aspekt został wchłonięty przez Horusa, który od tej pory nazywa się Horus-Re. Nie jest oficjalnie powiedziane, czy prawdziwy Ra nie żyje. Na Toril trafił cały panteon egipski wraz z przyzwanymi przez Imaskarczyków niewolnikami z innego świata. Możliwe, że był to tylko aspekt Ra wysłany na Toril tak samo jak mogła to zrobić Lolth, która egzystuje zarówno na świecie Oerth i Toril.

W kosmologii Zapomnianych Krain w trzeciej edycji D&D cały ten panteon również zamieszkuje Heliopolis, które nie jest jednak krainą, a osobnym planem.

W dodatku w Faerunie występują bogowie Hathor i Sobek, którzy są nieobecni w Planescape. Na Torilu za to panteon nie ma wielu egipskich bóstw. Nawet 3-edyjny niezwiązany z Faerunem podręcznik "Bóstwa i Półbogowie" nie wprowadza nowości do 3-edycyjnego panteonu. Nie ma tam Anubisa, Apshai, Besa, Sekera, Nut, Szu.

Bastet istniała na Torilu i w Mulhorandzie wciąż czczona jest pod tym imieniem i zsyła czary wyznawcom, lecz obecnie jest również znana jako bogini kotów i miłości o imieniu Sharess. Teraz zaś jest łagodniejsza, niż była kiedyś, choć pozostają tacy, którzy czczą jej dawną waleczną i drapieżną naturę, a niektórzy z nich stają się celebrantami Sharess, którzy łączą oba aspekty bogini.

Źródła

• "Planescape - On Hallowed Ground"
• "Forgotten Realms - Campaign Setting" ("Zapomnaine Krainy - Opis Świata")
• "Forgotten Realms - Faith and Pantheons" ("Zapomniane Krainy - Wyznania i Panteony")